صالحی 
به گزارش روابط عمومی باشگاه نوآوری و فناوری یونسکو- ایران اگر بخواهیم به چالش‌های قرار گرفتن انسان در مریخ فکر کنیم، احتمالاً به مسائلی بزرگی از جمله طراحی موشک برای حمل فضانوردان از منظومه شمسی، ساختن زیستگاهی برای ایمن نگه‌داشتن آنها و اطمینان از داشتن آب برای آشامیدن و غذا برای خوردن است که اینها قطعاً چالش‌های مهمی است اما جدی‌ترین مشکل برای اکتشاف انسان در مریخ، ممکن است چیزهای کوچکتر و ریزتری باشد.
مریخ یکی از مکان‌های خنک و منظم در منظومه شمسی است که در معرض طوفان‌های غبارآلود قرار گرفته و کل سیاره را پوشانده است و این گرد و غبارها می‌تواند در بسیاری از زمینه‌ها از جمله سلامتی فضانوردان، نشستن وسیله نقلیه در سطح سیاره تا عملکرد سیستم‌های پشتیبانی مشکل ایجاد می‌کند.
اگر گریزی به ماه بزنیم، متوجه می‌شویم که در ماه نیز گرد و غبارهای بسیار زیادی وجود دارد که این گرد و غبارها دارای لبه‌های بسیار تیزی است که به دلیل الکتریسیته ساکن به همه چیز می‌چسبد؛ مسئله این است که ذرات گرد و غبار به قدری کوچک است که می‌تواند وارد هر چیزی شود یک سوراخ، ترک یا …. و از آنجا که در ماه جو وجود ندارد فرسایش نیز وجود ندارد بنابراین هر ذره مانند یک خرده شیشه است و این گرد و غبار می‌تواند اجزای مختلف را بشکند.
گرد و غبار، خود فضانوردان را نیز تحت تاثیر قرار داده و باعث تحریکات تنفسی و مشکلات چشمی می‌شود که این امر باعث بروز مشکلاتی می‌شود چراکه بسیاری از فضانوردان آپولو نیز از گرد و غبار به عنوان مانع قابل توجهی برای انجام ماموریت‌های ماه نام بردند و به همین خاطر ناسا گرد و غبار ماه را مسئله اصلی ماموریت آرتمیس در ماه می‌داند.
تهدید سمی
گرد و غبار موجود در مریخ با زمین متفاوت است، چراکه گرد و غبار مریخ مانند گرد و غبار قمری ماه تیز نیست در عوض به روش دیگری برای انسان خطرناک است؛ اولین نگرانی، ریز بودن ذرات گرد و غبار مریخ است که هر چه ریزتر باشد آسیب بیشتری را می‌تواند وارد کند؛ ذرات ریز می‌توانند به لباس فضایی، کلاه ایمنی یا زیستگاه وارد شوند و توسط فضانوردان استنشاق شوند و باعث مشکلات پزشکی مشابه بیماری “ریه سیاه” که توسط معدنچیانی که گرد و غبار ذغال استنشاق کرده‌اند، می‌شوند.
نگرانی دوم این است که آیا گرد و غبار مریخ برای انسان سمی است؟ همانطور که ما می‌دانیم خاک مریخ حاوی مواد شیمیایی به نام پرکلرات است که روی زمین به مقدار کم یافت می‌شود و عاملی سرطان‌زا شناخته می‌شود و باعث مشکلات تیروئیدی و ریوی می‌شود؛ همچنین ردپای فلزات گاز سمی و گازهای واکنشی مانند پراکسید هیدروژن و ازن در جو وجود دارد، این بدان معناست که سطح مریخ از نظر شیمیایی بسیار فعال است و در حال حاضر ما اطلاعات کافی از مریخ نداریم تا بدانیم آیا این امر می‌تواند برای بازدیدکنندگان خطرناک باشد یا خیر؟
برخلاف بسیاری از ماموریت‌های قمری، فضانوردان در ماموریت مریخ هفته‌ها یا ماه‌ها در مریخ در معرض این تهدیدات هستند؛ به همین دلیل ناسا در حال آماده‌سازی برای محافظت از فضانوردان در برابر این خطر با طراحی نسل بعدی لباس‌های فضایی با کنترل گرد و غبار پیشرفته هستند تا این ذرات خطرناک را از کاوشگران دور نگه دارند اما برای انجام این کار آنها باید اطلاعات بیشتری در مورد خطرات احتمالی که از فضانوردان در برابر آنها محافظت می‌کنند، داشته باشند و برای این منظور باید نمونه‌ای از گرد و غبار مریخ را برای مطالعه به زمین بیاوریم.
مریخ‌نورد استقامت “Perseverance” که در حال رفتن به سیاره سرخ است و قرار است در فوریه ۲۰۲۱ در آنجا فرود آید، آزمایشاتی را انجام خواهد داد تا ببینیم می‌تواند مواد مورد نیاز برای حفظ کره زمین را تولید کنیم یا خیر.
چرا مریخ تا این اندازه غبارآلود است؟
برای درک چگونگی غلبه بر گرد و غبار باید درک کنیم که این گرد و غبار از کجا ناشی می‌شود و برای درک این موضوع باید همه چیز را در مورد هوای مریخ بدانیم.
مریخ دارای وزش‌های باد، طوفان و تغییرات منطقه‌ای و فصلی در هوا است اما برخلاف زمین، مریخ دارای جو بسیار نازک در حدود ۱ درصد چگالی جو زمین و اندازه کوچکتر و گرانش کم در حدود ۴۰ درصد از گرانش زمین است؛ گرانش پایین به این معناست که گازهای موجود در جو به راحتی در فضا از بین می‌روند بنابراین با گذشت زمان، مریخ جو خود را از دست می‌دهد؛ جو موجود در آن ۹۵ درصد دی‌اکسید‌کربن است که به عنوان گازهای گلخانه‌ای عمل می‌کند.
مریخ‌نورد استقامت “Perseverance” ابزاری به نام آنالیزکننده محیط زیست مریخ را حمل می‌کند این داده‌ها در مورد قرائت هوای ضروری مانند دما، سرعت و جهت باد فشار و رطوبت را جمع‌آوری می‌کند و از همه مهم‌تر همراه با سنسورهای دیگر روی سیاره مانند حسگرهای مریخ‌نورد و کاوشگر Insight، شبکه‌ای از ایستگاه‌های هواشناسی را تشکیل می‌دهد که به ما کمک می‌کند سیستم هواشناسی سیاره را درک کنیم.
منبع:تسنیم